Zet hoorcolleges toch op Internet.

Slapende studenten. Eten, drinken, whatsappen, gamen en flirten. Eén blik op de collegebankjes en je weet het. Dit is niet meer van nu. De oplossing waar hoogleraar Jan Derksen mee komt: geef docent en studenten toch de vrijheid, en zet die colleges op internet.

Een leuke gedachte, die mank gaat aan een bekende denkfout. Het internet kan namelijk geen doden tot leven brengen. Digitale verspreiding kan grandioze gevolgen hebben, maar niet zomaar uit zichzelf. Als iets niet werkt is de oplossing niet om het dan maar in een andere omgeving niet te laten werken. Een slecht college blijft een slecht college. Bezoekers gaan over tot de online versie van inslaapvallen: ze klikken weg.

Het probleem van niet-boeiende colleges los je anders op. Maak er boeiende colleges van. Met alleen inhoud kom je er niet, on- of offline. Een eenvoudige pen bijvoorbeeld, is weliswaar een instant bestseller, maar zonder zorg, training, oefening, verkenning, en inspiratie krijgt iemand er uit zichzelf nog geen boeiende introductiezin uit. TED talks laten zien dat mensen graag luisteren naar een verhaal met een kop en een staart, van iemand die iets te vertellen heeft, die je zijn wereld in kan zuigen, die je nieuwsgierig maakt. Iemand die je aanzet tot actie, die je het gevoel kan geven dat een onderwerp de moeite waard is om je in te verdiepen, die je het gevoel geeft dat je er zelf mee aan de slag kunt.

Als hoorcolleges niet meer van deze tijd lijken, is dat omdat de invulling ervan niet meer van deze tijd is. Bouw daar dus eerst eens aan, met het formuleren van een krachtige boodschap, meer didactische vaardigheden, betere presentatieskills en meer interactie. Misschien blijken sommige verhalen zich dan uitstekend te lenen om online te ontsluiten. Prima. Dat is dan en/en, niet of/of. De nieuwe Universiteit van Nederland (een initiatief van o.m. DWDD-nerd Alexander Klöpping) wil vanaf september 2013 online colleges brengen. Niet van hoogleraren die balen van slaapbankjes voor zich, maar van hoogleraren die je juist wakker houden.

Internet is niet meer dan een versterker. Zet het beste dat je hebt online, dan wordt het effect groter, met meer bezoekers en meer impact. Maar zet je slechte zaken online, dan valt alleen maar meer op wat er mis is. Saaie colleges moet je niet op het net zetten, maar verbeteren. Of schrappen.

LINKS
* De meeste studenten vinden afschaffen van hoorcolleges geen goed idee...
* Vanaf september 2013 biedt de Universiteit van Nederland iedere avond een gratis inleidend college online over het vakgebied van een hoogleraar. Elke dag vijftien minuten, elke week een nieuwe docent.

Creativiteit is de nieuwe Wereldvrede

Miss Italy keek met een warme blik rechtstreeks in de camera. De vraag hing nog in de lucht: wat is de grootste wens die je heimelijk koestert? 'My biggest wish?' herhaalde ze, als om te bewijzen dat het met haar auditieve vaardigheden wel snor zat, "Is an end to all wars. And worldpeace for everyone."

Heerlijk, zo'n groots antwoord dat uitgroeit tot symbool van nietszeggendheid. Een antwoord dat enkele maatjes te groot is, niet alleen voor de slanke dennen van een miss-verkiezing. Misschien ooit ontwapenend goedbedoeld, maar niet houdbaar meer in een mediatijdperk waarin iedereen de complexiteit van de wereld goed onder ogen krijgt. Wereldvrede realiseer je niet met goede bedoelingen en een wensput.

Tegenwoordig zie ik een ander begrip steeds meer zo'n status krijgen. Op vragen als wat de samenleving in tijden van recessie nodig heeft, wat een goede leerkracht kenmerkt, of wat de essentie van moderne bedrijfsvoering is, duikt vaak datzelfde antwoord op: creativiteit. Tegenwoordig moet iedereen naast teamplayer, flexibel, resultaatgericht en initiatiefrijk vooral ook creatief zijn. Help, denk ik dan, laten er alsjeblieft wat mensen overblijven die zich nauwgezet en geconcentreerd aan een vast omschreven taak kunnen zetten. Vaklui, wetenschappers, beveiligers en boekhouders. Eerst punctueel en vakkundig, dan misschien, misschien... een beetje creativiteit en flexibiliteit.

Ik snap het wel enigszins: onze kennissamenleving ziet iedereen graag snel schakelen, een leven lang leren, zijn eigen verantwoordelijkheid nemen en onverwachte succesvolle wendingen maken. Wie daarin niet slaagt, heeft dat aan zichzelf te danken: had je maar creatief moeten zijn. Dergelijke zaken devalueren niet alleen het begrip creativiteit, maar maken ook lui. Want wie vraagt door op wat er echt voor nodig is om creativiteit te realiseren? Hoe we creativiteit precies zien in termen van competenties en vaardigheden? Wat mag je van de creativiteit wensende samenleving verwachten aan investering? Welke budgettaire, facilitaire en logistieke inspanningen leveren we om wat exact te bereiken?

Onze minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen Bussemaker zegt er het volgende over (de Volkskrant, 17 dec 2012):"Kunst laat ons op een andere manier naar onszelf kijken. Kunst roept verwondering op, confronteert, emotioneert. Kunst stimuleert je creativiteit. En zonder creativiteit kom je helemaal nergens." Een interessante uitspraak voor de bazin van een departement dat recent zo rigoreus de kaasbijlmethode hanteerde, met name voor de kunstensector. Naar welk 'ergens' leidt haar invulling van creativiteit nu precies dan? Wat gaat ze daarvoor in stelling brengen? Welke concrete problemen ontwaart ze en op welke eh... creatieve wijze denkt ze die op te lossen? Dus om te voorkomen dat we over een paar jaar met een resultaat zitten dat niemand kan bevredigen omdat iedereen een eigen invulling aan het gegeven gaf: eis duidelijkheid. Boter bij de vis. Maak duidelijk wat er moet gebeuren en wat daarvoor ingebracht wordt. Schep heldere contouren en verwachtingen in plaats van sociaal goed klinkende gemeenplaatsen.

Anders krijgen we straks weer een onderwerp dat blijft steken in wat loze lieve beweringen voor een camera. Wereldvrede en creativiteit voor iedereen. Applaus.

LINKS
* Interview met minister Bussemaker (VK 17 dec 2012)...
* Het valt niet mee als Miss-contest deelneemster om iets anders dan World Peace te wensen...